کاربرد مخازن ذخیره

واحدهای پالایشگاهی وپتروشیمی جهت نگهداری مواد اولیه مورد نیاز ، انجام فرایندهای میانی و پایانی و همچنین انبار کردن فرآورده های نفتی گوناگون  نیازمند مخازن می باشند . تعداد این مخازن به عواملی چند، چون دوری و نزدیکی واحد به منابع تامین کننده نفت خام ، تعداد و ظرفیت واحدهای پالایش، تنوع فرآورده های تولیدی و سرانجام چگونگی انتقال و پخش فرآورده ها بستگی دارد.

در صنایع شیمیایی ، مواد ارزشمند مانند بنزین یا گاز مایع ، طی فرآیندهای مختلفی از مواد شیمیایی خام، مانند نفت خام جدا می شوند یا از آنها به وجود می آیند. چند راه برای انتقال مواد خام از منابع تامین کننده به واحد فرآیندی وجود دارد که بر حسب مورد و شرایط ، از یکی از آنها مانند خطوط انتقال یا تانکر استفاده می گردد. همچنین محصولات تولیدی نیز به روش های مختلف به بازار داخلی یا خارجی عرضه می شوند.

به دلایل زیادی از جمله یکسان کردن کیفیت محصول، انجام فرایندهای میانی و پایانی ،اندازه گیری حجم محصول جهت فروش، امکان بارگیری و انتقال به تانکر یا کشتی در حداقل زمان ممکن و ... مواد تولیدی را در مخازن یا تانک های مناسب ذخیره نمایند.

  

به طور کلی مخازن چند وظیفه اصلی به عهده دارند:

1- ذخیره مواد اولیه و خوراک واحدها

2- ذخیره و انجام فرایند میانی و یا نهایی بر روی مواد واسطه تولید شده درفرآیندهای قبلی

3- ذخیره فرآورده ها

4- ذخیره مواد برای بارگیری و پخش

5- همسان نمودن کیفیت محصول

6- معیاری جهت اندازه گیری حجم خوراک و محصول تولید شده

به عنوان مثال مخازن یک پالایشگاه را بنا به نوع کاربرد و منطقه قرارگیری به چهار دسته تقسیم می کنند:

1- مخازن نفت خام :

انواع گوناگون نفت خام سبک یا سنگین را می توان به طور جدا یا آمیخته، در این مخازن ذخیره کرد. مخازن امروزی نفت خام، سقفی شناور داشته، بیشتر به لوله های مارپیچ بخار، برای گرم کردن نفت خام در فصل زمستان، پروانه های همزن، عمق سنج و ... مجهزند.

2- مخازن واسطه

این مخازن ، برای دریافت فرآورده های نیم نهایی از یک واحد پالایش، انجام فرایندهای ثانویه و یا تکمیلی و دادن آن ها به واحدهای دیگر برای انجام گرفتن فرآیندهای دیگر پالایش ، یا دریافت ترکیبات گوناگون فرآورده های پیش از آمیختگی و انتقال آن ها به مخازن فرآورده های نهایی به کار برده می شوند.

3- مخازن فرآورده

فرآورده های گوناگون نفتی بنا به مشخصات مورد نظر در این مخازن تهیه و به شبکه پخش انتقال داده می شوند.

4- مخازن بارگیری و پخش

برخی از فرآورده های سبک و سنگین، مانند گاز مایع، روغن موتور، قیر و ... که بردن آن ها به جاهای دوردست از راه خطوط لوله، دشوار یا نشدنی است، در مخازن بارگیری انبار شده، سپس به نفت کش ها یا مخزن دارهای راه آهن منتقل و به محل مصرف فرستاده می گردد. کار بارگیری معمولاً به وسیله تلمبه انجام می گیرد. اگر فرآورده های نفتی روان باشد و فاصله مخزن تا جای بارگیری زیاد نباشد، با ایجاد اختلاف سطح میان مخزن  و نقطه بارگیری، مایع با نیروی جاذبه به وسیله نقلیه منتقل می شود. مخازنی که در این سرویس هستند، مخزن های بارگیری و پخش خوانده می شوند.

چون نصب مخازن در هر پالایشگاه، هزینه سرمایه ای بسیار خواهد برد، در طرح پالایشگاه کوشش می گردد تا شمار و ظرفیت مخزن ها به کمترین حد کاهش یابد برای مثال، شمار و ظرفیت مخزن های واسطه تا حد منظور می شود که بتوان تداوم عملیات و موازنه کار عادی دستگاه ها را حفظ کرد. همچنین با انجام عملیات آمیختگی فرآورده های گوناگون در لوله ها و در مرحله انتقال به مخازن، می توان شمار مخزن های واسطه و فرآورده ها را کاهش داد، به شرطی که میان تولید و انتقال فرآورده ها، موازنه برقرار باشد. این کار نیازمند یک برنامه ریزی دقیق روزانه، هفتگی و ماهانه است.