کولیس چیست و نحوه استفاده از آن چگونه است؟
قطر داخلی و خارجی یک لوله را نمیتوان با دقت و به آسانی با یک خط کش مدرج اندازه گرفت. برای اندازه گیری دقیقتر آنها از کولیس استفاده میشود. کولیس از ترکیب یک خط کش مدرج و یک ورنیه متحرک درست شده است. خط کش ورنیه دارای دو شاخک است شاخکهای کوچک برای اندازه گیری قطر داخل و شاخکهای بزرگ برای اندازه گیری قطر خارجی اجسام بکار میرود.
ابزار دقیق به چه معناست؟
اندازه گیری کمیتهای فیزیکی مورد نظر و وسایل و دستگاههای مورد نیاز در ارتباط با تبدیل و انتقال آنها را ابزار دقیق میگویند.
ادامه مطلب ...
رطوبت هوا ممکن است با تعیین دمای تر اندازه گیری نمود. ادواتی که بدین منظور استفاده میشود سایکرومتر نامیده میشود. سایکرومتر از دو دماسنج تشکیل شده است که یکی از آنها مخزنش دائما مرطوب نگهداشته میشود و همان دماسنج تر است. هنگامی که هوا بر روی ادوات مورد نظر جریان مییابد فرآیند تبخیر به شرطی که هوای مورد نظر غیر اشباع باشد انجام میپذیرد. هوای مجاور دماسنج تر سرد میشود زیرا گرمای نهان را جهت فرآیند تبخیر تأمین میکند. در نتیجه دماسنج تر دمائی پایین تر از دماسنج خشک را نشان میدهد. کاهش دمای تر شاخصی از رطوبت هواست. در این صورت فرمول سایکرومتری رینول (REGNAULT) را میتوان برای تعیین فشاربخار واقعی بکار برد.
آیا ایرانیان مخترع پیل الکتریکی بوده اند؟
تا چند سال پیش همه تصور میکردند که پیل الکتریکی را نخستین بار دانشمند ایتالیایی لوییجی گالوانی در سال 1786 اختراع کرد.گالوانی از قرار دادن دو فلز در آب نمک جریان برق بدست آورد. چقدر مایه تعجب است وقتی میبینیم که بر حسب تصادف ،گالوانی هم برای ساختن پیل همان فلزهایی را استفاده کرد که 1800 سال پیش از وی ایرانیان برای ساختن پیل بکار برده بودند.
پیل مورد استفاده ایرانیان در قریه ای در اطراف بغداد به دست آمده است.باستان شناسانی که در آثار تمدن اشکانیان حفاری میکردند در کلبه یک کاهن یا کیمیاگر ایرانی تعداد زیادی از این پیلها به دست آوردند. باید در نظر داشت که در زمان فرمانروایی اشکانیان که از 250 سال قبل از میلاد مسیح تا 226 سال بعد از میلاد ادامه داشت قسمت مهمی از کشور فعلی عراق و منجمله نواحی بغداد جز امپراطوری ایران محسوب می شد.
برای نخستین بار یک باستانشناس آلمانی به نام ویلهلم کونیک یک پیل الکتریکی اشکانیان را 20 سال پیش در مرز عراق و ایران کشف کرد و هنگامی که آن را به موزه برلین برد مشاهده کرد که دوستانش نیر قطعات شکسته و خورد شده نظیر این پیل را پیش تر به موزه آورده اند. باستان شناس آلمانی پس از مدتی حدس زد که شاید این جسم عجیب یک پیل الکتریکی بوده است ولی دوستانش در این مورد تردید داشتند تا آنکه او پس از سالیان دراز تحقیق عاقبت موفق شد در خرابه های شهر سلوکیه متعلق به اشکانیان آلات دیگری کشف کند که حدس قبلی او را تایید نمود.
این دانشمند در حفاری های خود مقدار زیادی از این پیلها را پیدا کرد که به وسیله میله های برنزی به یکدیگر متصل بودند و در آخر فقط دو سیم از ترکیب آنها بوجود آمده بود و سر این دو سیم به دستگاه دیگری فرو رفته بود. کونیک مشاهدات خود را در کتابی منتشر ساخت.تا آنکه افکارش در سراسر جهان پخش شد و پس از آزمایشهای فراوانی که در این مورد به عمل آمد ، سرانجام چندی پیش یک مهندس امریکایی به نام ویلاردگری ثابت کرد که این دستگاه عجیب را اشکانیان برای آب دادن فلزات بخصوص طلا و نقره بکار می برده اند.
گری در گزارش خود می نویسد:«اشکانیان از اتصال این پیلها به یکدیگر مقدار قابل توجهی نیروی برق بدست می آوردند و آن را به وسیله دو سیم وارد دستگاه آبکاری کرده و با استفاده از املاح طلا و نقره ، دستبند ها و زینت آلات خود را آب طلا و نقره میدادند که امروز گالوانو پلاستی یا آبکاری الکتریکی می نامند.»
در آن زمان کیمیاگران و جواهرسازان باستانی که به اینکار می پرداختند ساختمان پیل را نیز مانند سایر معلومات خویش به عنوان یک راز مگو تلقی کرده و جز به اهل فن به کسی ابراز نمی داشتند و در نتیجه از این اختراع جز کاهنها و کیمیاگران ، دیگران اطلاع نداشتند.
ادامه مطلب ...